Η αγέρωχη στάση που τήρησε ο Νικόλαος Πλαστήρας το 1922 ως αντιπρόσωπος της “Επαναστατικής κυβέρνησης” απέναντι στον Βρετανό πρέσβη Sir Francis Oswald Lindley, όταν αυτός πίεζε για την ματαίωση της εκτέλεσης των “έξι”.
Συγκεκριμένα του είπε: «Η Ελλάς υπήρξε τίμια Σύμμαχος της Αγγλίας. Την εγκαταλείψατε αλλά εκείνη συνέχισε μόνη τον αγώνα. Είδε τους πληθυσμούς της να σφαγιάζονται, την ελληνική γη να ακρωτηριάζεται. Μπορεί να ζήσει και μόνη. Και αν καταρρεύσει θα στήσουμε στον Κάβο Μαλέα μια πινακίδα που θα γράφει, πως εδώ ανθούσε κάποτε ένας πολιτισμός, που κατέστρεψαν οι Δυτικές Δυνάμεις, με πρωταγωνίστρια την Αγγλία. Αυτό να διαβιβάσεις στη Κυβέρνησή σου. Τελειώσαμε κύριε. Δεν έχουμε τίποτα άλλο να πούμε. Πηγαίνετε!»
Ομολογουμένως μια γενναία και αντρίκια στάση που όλοι οι Έλληνες πολιτικοί οφείλουν να κρατούν σε κάθε εποχή απέναντι στις μεγάλες δυνάμεις όταν αυτές απειλούν τα δίκαια μας η προσπαθούν να ποδηγετήσουν τις εσωτερικές μας πολιτικές εξελίξεις. Όμως πιστεύουμε ότι η σχετική αναφορά είναι αποσπασματική και δεν αποδίδει την συνολική συμπεριφορά του Πλαστήρα έναντι των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής. υπενθυμίζουμε:
Όταν η “επαναστατική επιτροπή” ανέλαβε την εξουσία της Χώρας καταργώντας με την βία της νόμιμα εκλεγμένη Κυβέρνηση Τριανταφυλάκου, ο Πλαστήρας μαζί με τον Γονατά έδωσαν μια λίστα με ονόματα Βενιζελικών πολιτικών στον ίδιο Βρετανό πρέσβη ζητώντας να ορίσουν οι Άγγλοι την σύνθεση της νέας Ελληνικής Κυβέρνησης. Η κίνηση αυτή είναι πρωτοφανής για τα Ελληνικά πολιτικά χρονικά και δεν ακολουθήθηκε ακόμη και επί Όθωνος, την εποχή της κηδεμονίας των τριών προστάτριων Δυνάμεων! Αλλά ας αφήσουμε τον ίδιο τον Αγγλο πρέσβη Lindley να διηγηθεί τι συνέβη:
“Μας παρεκάλεσαν να προτείνουμε εμείς ονόματα μελών για τον διορισμό νέας Κυβέρνησης. Η στάση τους ήταν στο έπακρο φιλική, η δε αγωνία τους να μας φανούν αρεστοί, πραγματικά αξιολύπητη” (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ ΙΕ΄).
Λίγες μέρες μετά, όταν η αντιπροσωπεία της Ελλάδος επί επαναστατικής επιτροπής Πλαστήρα – Γονατά συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για την σύναψη ανακωχής “Συμμάχων” – Τουρκίας στα Μουδανιά δεν αντιτάχθηκε στην παραχώρηση και της ανατολικής Θράκης στην Τουρκία, αλλά υπέγραψαν την σχετική ανακωχή που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των αγγλογάλλων χωρίς επιφύλαξη. Ο Πλαστήρας ήταν ενήμερος για τους δυσμενείς για την Ελλάδα, όρους της ανακωχής, συμμετείχε στις πρώτες μέρες των διαπραγματευσεων και έδωσε την τελική συγκατάθεση του (υπό την καθοδήγηση του Βενιζέλου) για να υπογραφεί από τον Έλληνα εκπρόσωπο Αλέξανδρο Μαζαράκη – Αινιάν.
Την ίδια υποχωρητική στάση τήρησε ο Πλαστήρας και η “επαναστατική επιτροπή” απέναντι στην φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι, κατά την κρίση της “υπόθεσης Τελλίνι”, μέλος της επιτροπής χάραξης των Ελληνο-αλβανικών συνόρων. Παρά το γεγονός ότι η δολοφονία του Τελλίνι δεν έγινε στην Ελληνική επικράτεια και από κανένα στοιχείο δεν προέκυπταν ευθύνες για την Ελλάδα, οι Ιταλοί κατέλαβαν στρατιωτικά την αποστρατικοποιημένη Κέρκυρα, εκβίασαν την ελληνική κυβέρνηση και πέτυχαν την ικανοποίηση των ταπεινωτικών όρων του τελεσιγράφου τους. Ούτε τότε ο Νικόλαος Πλαστήρας επέδειξε το σθένος που υποτίθεται πως διαθέτει απέναντι στους ξένους και τις μεγάλες δυνάμεις.
Και κάτι δευτερεύον αλλά ίσως χαρακτηριστικό του κλίματος της εποχής. Μια από της κατηγορίες που οδήγησαν τους “έξι” στο απόσπασμα ήταν ότι ακριβώς δεν συμμορφώθηκαν με τις υποδείξεις και τις σχετικές διακοινώσεις των συμμάχων και επανέφεραν τον Βασιλιά Κωνσταντίνο από την εξορία. Στην πρώτη διακύρηξη που έκανε προς τον ελληνικό λαό η “επαναστατική επιτροπή”, δήλωνε ρητά ότι πρόθεση της ήταν να σχηματίσει κυβέρνηση που θα ήταν αρεστή στην Entente.
Το μόνο που μένει είναι να εξηγήσουμε γιατί ο Πλαστήρας επέδειξε τόσο άκαμπτη στάση απέναντι στον Άγγλο πρέσβη. Ο λόγος ήταν οι αφόρητες πιέσεις που δεχόταν από τους υπόλοιπους στρατιωτικούς της “επαναστατικής επιτροπής” και κυρίως από τους Κονδύλη, Χατζηκυριάκο, Οθωναίο και Πάγκαλο, που απειλούσαν ευθέως πως σε περίπτωση μη εκτέλεσης των “έξι” θα καταργούσαν την “επαναστατική επιτροπή” και θα ασκούσαν οι ίδιοι την εξουσία, με πρώτη προτεραιότητα τους την εκτέλεση των πολιτικών τους αντιπάλων. Υποβοηθητική στην απόφαση του να αντισταθεί στην θέληση των Άγγλων, ήταν η επιστολή του Ελευθέριου Βενιζέλου λίγες μέρες πριν την εκτέλεση των έξι στις 15 Νοεμβρίου που ανέφερε στον Πλαστήρα ότι οι Βρετανοί τελικά θα ανέχονταν την εκτέλεση αλλά ότι τα χρονικά περιθώρια στένευαν καθώς η Βρετανική κοινή γνώμη αφυπνιζόταν σε σχέση με την εκτέλεση των”έξι”.
Να σημειωθεί ότι ο Πλαστήρας δεν τήρησε την ίδια στάση στην περίπτωση του πρίγκιπα Ανδρέα μόλις λίγες μέρες μετά από το επίμαχο επεισόδιο. Ο τελευταίος είχε καταδικαστεί με την ίδια “δικαστική” μέθοδο για εσχάτη προδοσία. Ο ειδικός Βρετανός απεσταλμένος Τάλμποτ, όχι μόνο πέτυχε να ματαιώσει την δίκη του αλλά μάλιστα απελευθέρωσε τον Ανδρέα, χωρίς να αντιμετωπίσει την ίδια ηρωική αντίσταση του Πλαστήρα. Οι αιμοδιψείς συνεταίροι του στην εξουσία είχαν πλέον κορεστεί από το αθώο αίμα των “εξι”….
